1. Nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự là gì?
Theo quy định tại khoản 1 Điều 63 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự là các cá nhân, cơ quan, tổ chức bị thiệt hại do tội phạm gây ra và có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Bên cạnh việc bị cáo bị cơ quan tố tụng truy tố về mặt hình sự, bị cáo có thể còn phải bồi thường những thiệt hại dân sự mà bị cáo đã gây ra cho người khác. Những cá nhân, tổ chức bị thiệt hại sẽ làm đơn yêu cầu gửi Tòa Án để được bồi thường. Những đối tượng này trở thành nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự.
Khác với bị hại, thiệt hại của nguyên đơn dân sự không phải là thiệt hại trực tiếp do hành vi phạm tội gây ra và phải là thiệt hại thực tế.
Nguyên đơn dân sự phải có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại. Trong thực tế, không phải mọi trường hợp yêu cầu của nguyên đơn đều được thể hiện bằng hình thức đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại mà có thể thể hiện yêu cầu của mình trong đơn trình báo hoặc do cơ quan điều tra ghi nhận yêu cầu của họ qua lời trình bày về thiệt hại do tội phạm gây ra và có yêu cầu bồi thường.
Cá nhân, cơ quan, tổ chức bị thiệt hại do tội phạm gây ra và có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại tham gia tố tụng với tư cách nguyên đơn dân sự khi có giấy triệu tập họ đến với tư cách nguyên đơn dân sự. Nguyên đơn dân sự có thể tự mình thực hiện các quyền và nghĩa vụ tố tụng hoặc có thể thực hiện thông qua người đại diện của họ.
Ví dụ 1: Một người đàn ông cướp giật dây chuyền vàng của một người phụ nữ. Trong lúc bị truy đuổi, người đàn ông này đã xô đổ xe bánh mì của chủ tiệm bán bánh mì. Việc này làm cho nguyên liệu và bánh mì rơi vãi trên đất, không ăn được. Đồng thời tủ kính trên xe bị rơi bể nát, thùng xe bị móp méo. Chủ tiệm bánh mì làm đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại. Sau khi Tòa án ban hành thông báo thụ lý vụ án, chủ tiệm bánh mì trở thành nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự “cướp giật dây chuyền vàng”.
Ví dụ 2: A đánh B gây thương tích tại trụ sở cơ quan X. Hậu quả làm B bị thương còn cơ quan X cũng bị hư hỏng một số tài sản. A bị khởi tố về tội cố ý gây thương tích. Trong trường hợp này cơ quan X là nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự nếu có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại.
2. Quyền và nghĩa vụ của nguyên đơn dân sự
Theo Khoản 2, 3 Điều 63 BLTTHS 2015 quy định:
a. Nguyên đơn dân sự hoặc người đại diện của họ có quyền:
- Được thông báo, giải thích quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều này;
- Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;
- Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá;
- Được thông báo kết quả điều tra, giải quyết vụ án;
- Yêu cầu giám định, định giá tài sản theo quy định của pháp luật;
- Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật;
- Đề nghị mức bồi thường thiệt hại, biện pháp bảo đảm bồi thường;
- Tham gia phiên tòa; trình bày ý kiến, đề nghị chủ tọa phiên tòa hỏi người tham gia phiên tòa; tranh luận tại phiên tòa để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn; xem biên bản phiên tòa;
- Tự bảo vệ, nhờ người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình;
- Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;
- Kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án về phần bồi thường thiệt hại;
Các quyền khác theo quy định của pháp luật.
b. Nguyên đơn dân sự có nghĩa vụ:
- Có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;
- Trình bày trung thực những tình tiết liên quan đến việc bồi thường thiệt hại;
- Chấp hành quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
3. Hỗ trợ của Luật sư KA đối với nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự thông qua nền tảng KA-ACADEMY
Thấu hiểu nỗi lo về lợi ích của người dân bị các tội phạm xâm hại, Luật sư KA luôn hướng tới bảo vệ quyền lợi cho nhóm đối tượng này, đặc biệt là người có hoàn cảnh khó khăn, không đủ điều kiện tìm hiểu về pháp luật cũng như kinh phí để nhờ luật sư hỗ trợ. Khi xảy ra tai nạn và thiệt hại, họ rơi vào bế tắc và không thể tự bảo vệ mình.
Dựa vào nền tảng tự động hóa bền vững KA ACADEMY, KA tạo nền tảng app/web cho riêng luật sư KA và tạo cơ hội cho nhiều vùng miền, nhiều người tìm đến để được tư vấn và được bảo vệ quyền lợi của bản thân một cách tốt nhất. Bởi vì người bị hại đã phải chịu các thiệt hại về sức khỏe, tinh thần, trì trệ kinh tế, nên họ có quyền yêu cầu bị cáo thanh toán số tiền bồi thường thiệt hại cho mình. Đây là những đối tượng mà luật sư KA đang mong muốn hướng tới và bảo vệ họ.
Nền tảng KA ACADEMY là nền tảng tự động hóa và phát triển bền vững và tạo ra nền tảng app/web dành riêng cho luật sư KA. Đây là nơi người dùng có thể dễ dàng đăng ký, linh hoạt sử dụng trong bất cứ thời gian nào và có thể thanh toán hàng năm. KA sẽ có ưu đãi dành cho những người dùng, có những gói tài khoản, người dùng chỉ cần thanh toán mức phí từ 100.000 đến 200.000 đồng cho cả 01 năm sử dụng.